'Graag Gelezen', mijn boekenblog: Ik las: 'Yaad. Het meisje zonder geschiedenis' van Sarwar Joanroy

Yaad – Het meisje zonder geschiedenis

Het is 1987. Namo, de politiek actieve boekhandelaar, treft voorbereidingen om zijn huwelijk te redden na een ruzie met zijn vrouw die naar haar moeder is vertrokken. Nazdar is thuis aan het repeteren voor haar trouwfeest dat de volgende dag in haar geboortedorp zal plaatsvinden. Friba, de zwangere Koerdische Peshmerga uit Iran, is met haar man Kamaran onderweg naar het ziekenhuis in de stad. De drie weten niets van elkaars bestaan, maar het lot zal hen samenbrengen. De dood zal hen binden.

En dan is er nog het meisje Yaad. Wie is zij en wat weet ze van haar eigen geschiedenis?

Van de achterflap:
Sarwar Joanroy volgt de lotgevallen van deze mensen vanaf het moment dat ze uit hun dagelijkse leven weggerukt worden en in de woestijn belanden. Hij beschrijft de ontsnapping van Namo en zijn vlucht door de bergen via Iran naar Nederland waar hij tenslotte in Groningen terechtkomt.

De roman is een reis door de zwarte bladzijden in de geschiedenis van Irak, vóór de inval door de Verenigde Staten. Yaad- Het meisje zonder geschiedenis drukt je met de neus op de feiten en maakt duidelijk wat het regime van Saddam Hussein met de inwoners van Irak heeft gedaan. Het wordt begrijpelijk waarom dit land tot op de dag van vandaag geen rust kent.

De roman begint in Koerdistan (Irak) en eindigt in Nederland. Sarwar Joanroy heeft de gebeurtenissen in zijn boek van dichtbij meegemaakt. Zijn roman schetst niet alleen een beeld van de gruwelen van het Iraakse regime maar laat ook zien in wat voor situatie vluchtelingen in ons land terechtkomen. Niet iedereen past zich even goed aan. Het blijkt niet altijd even gemakkelijk oude gewoonten over boord te zetten, ook al zou je dat willen.

Ik las deze roman en dit is mijn mening:

Na het lezen moest ik dit verhaal even laten bezinken. Het heeft me meer aangegrepen dan ik dacht dat het zou doen. Onvoorstelbaar leed waarover ik te lezen kreeg. Als Nederlandse, geboren na de Tweede Wereldoorlog heb ikzelf helemaal geen herinneringen aan onderdrukking. Alleen van horen zeggen weet ik een beetje hoe het toen geweest moet zijn.
De toon wordt heel goed neergezet door de auteur; hartverscheurende gebeurtenissen, keer op keer.
Onderdrukking, marteling en wat al niet meer.

'Iedereen was vreselijk bang voor de bewakers die alsmaar naar een aanleiding leken te zoeken om iemand in elkaar te slaan, neer te schieten of mee te nemen.'

Ik moest even wennen aan de manier van beschrijven van de gebeurtenissen en gedachten omdat ik uit een heel ander werelddeel kom en waarschijnlijk heel anders denk over dingen dan de hoofdpersonages in dit verhaal doen.

'De vijand van je vijand is je vriend. Wij Koerden zijn één volk, we leven in verschillende landen en als we hulp nodig hebben zoeken we die bij de vijanden van elkaar,...'

Mede om zijn grote rust, doorzettingsvermogen en zijn vermogen om zich aan te passen aan de situatie en de locatie heb ik veel respect voor Namo.

'De lucht boven de stad was witgrijs. Van de stad was niets meer te zien. 'Chemisch gas, ren voor je leven,' werd er geschreeuwd.'

Tussen alle tegenvallers komt Namo op een essentieel moment een goed mens tegen. Hij wordt geholpen door iemand zonder iets daarvoor terug te hoeven doen.

Yaad groeit op in Nederland als een Nederlandse jonge vrouw, met alles wat daarbij hoort; korte rokjes, op stap gaan en een vriendje hebben. Dat is wel even slikken voor Namo en vooral voor Nesrin;

'Ze is geen maagd meer, ze kan doen waar ze zin in heeft. O God, bescherm ons tegen het kwaad.'

Ik was enorm blij om te lezen dat Yaad haar eigen herinneringen wil maken en voor haar eigen leven wil kiezen. Heel knap van Yaad om zo sterk te zijn!

Als lezer krijg je een heel klein beetje inzicht in de persoonlijke moeilijkheden waar een vluchteling mee te maken kan krijgen. De beslissingen die genomen moeten worden, enkel en alleen omdat het nodig was om te vluchten en alles wat men kent achter heeft moeten laten.
'Yaad. Het meisje zonder geschiedenis' was voor mij een ware eyeopener.

Over de auteur:

Sarwar Joanroy is geboren in 1962 in de stad Slemani in Koerdistan (Noord-Irak). Hij woont sinds 1989 in Nederland. In 1986 stuurde hij af aan de medische faculteit van Baghdad. Hij werkte als basisarts in zijn geboortestad Slemani waar hij in aanraking kwam met de slachtoffers van de chemische gifgas bombardementen van de drie jaar durende Anfaal-campagne van het Iraakse regiem tegen de Koerden. Dit gaf aanleiding tot het schrijven van zijn debuutroman Yaad – Het meisje zonder geschiedenis.

In 1992 behaalde Joanroy het Nederlandse artsendiploma en vanaf 1993 werkte hij op diverse plekken als arts(onderzoeker) in de psychiatrie. Vanaf 2002 werkt hij als psychiater. Eerst in Zuidlaren en later in Groningen, in de chronische-, forensische- en ziekenhuispsychiatrie. Naast zijn werk is hij ook maatschappelijk betrokken. Hij gaf diverse lezingen over de (psychiatrische) problemen bij immigranten in onder andere Groningen, Amsterdam, Rotterdam en Keulen. Hij maakte in 2012 een en videoreportage over de psychiatrie in Nederland voor een Koerdische televisiezender. In 2013 gaf hij twee interviews voor het Dagblad van het Noorden: in april over zijn roman en in augustus over lichamelijke en psychische schade bij de slachtoffers van chemische wapens. Hij werkte als coach bij de internationale medische opleiding van de RuG en bij het organisatieadviesbureau Twijnstra Gudde.
Yaad – Het meisje zonder geschiedenis is de debuutroman van Sarwar Joanroy die zich liet inspireren door zijn eigen ervaringen.

(info: Uitgeverij Nobelman)