De beste jaren van juffrouw Brodie
Voor de eigenzinnige Jean Brodie zijn haar jaren als schooljuf op een meisjesschool in Edinburgh onmiskenbaar haar beste jaren. Ze is hartstochtelijk toegewijd aan haar onorthodoxe onderwijsmethoden en — het belangrijkste — aan ‘haar meisjes’. Juffrouw Brodie brengt haar uitverkoren zes leerlingen niet alleen traditionele schoolkennis bij, maar onderricht hen vooral in wereldse zaken als liefde, kunst en politiek. Vastbesloten om onafhankelijkheid, gedrevenheid en ambitie in hen te verankeren, adviseert juffrouw Brodie de meisjes: ‘Zekerheid staat niet op de eerste plaats. Goedheid, Waarheid en Schoonheid staan voorop. Volg mij .’
En dat doen ze. Maar een van hen zal haar verraden.
Mijn mening:
Het verhaal speelt zich af in de eerste helft van de twintigste eeuw en de wereld is aan het veranderen; de Tweede Wereldoorlog ligt op de loer.
In deze situatie volgen we Jean Brodie en de Brodie-meisjes.
Deze meisjes, in de leeftijd van tien tot zeventien jaar, worden door juffrouw Brodie gekneed zoals het haar goed dunkt. Zelfs nadat ze de meisjesschool verlaten hebben, blijven ze contact met haar houden.
En dat heeft echt niet alles te maken met de onderwerpen waarvan je verwacht dat die op school besproken worden. Haar eigen liefdesleven wordt zelfs besproken met ‘haar’ meisjes.
“Sinds ze hun laatste pennenvrucht hadden begraven en op de middelbare school zaten, had de belangstelling van Sandy en Jenny voor juffrouw Brodies liefdesleven een andere wending genomen. Ze associeerden niet meer alles met seks, het ging er nu meer om de diepte van het hart te peilen. De wereld van de pure seks scheen jaren geleden. Jenny was twaalf geworden.”
Monica kan goed rekenen, maar staat ook bekend om haar kwade buien, Rose en seks zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, Eunice is een gymnaste en kan heel goed zwemmen, Sandy heeft heel kleine oogjes, heeft mooie klinkers en is beste vriendin van Jenny; een toneelspeelster. En dan hebben we ook nog Mary; ze laat zich door iedereen de schuld geven van alles wat mis gaat.
Jean Brodie laat het niet na om over de anderen leerlingen te spreken, zoals bijvoorbeeld de confidenties die ze met Sandy deelt:
‘Heel mijn eerzucht,’ zei juffrouw Brodie, ‘is gericht op jou en op Rose. Dit moet je natuurlijk niet tegen de andere meisjes zeggen, dan worden ze maar jaloers. Van Jenny heb ik ook grote verwachtingen gehad, die is zo knap; maar Jenny is nogal saai geworden, vind je niet?’
Tijdens het lezen laat de auteur al doorschemeren wat het lot van deze meisjes en juffrouw Brodie is, maar dat neemt niet weg dat je alle puntjes op de i gezet wil zien.
Juffrouw Brodie leren we niet heel goed kennen; ze blijft een beetje op de achtergrond. Ze lijkt alles goed in de hand te hebben. Doordat ze de meisjes uithoort over de andere docenten en de schoolleiding kan ze goed op de hoogte blijven, want het kan niet uitblijven dat door haar bijzondere manier van omgaan met ‘haar’ meisjes ze op de nominatie staat om vervangen te worden op school.
Het duurt nog lang voordat de lezer weet wie juffrouw Brodie zal verraden.
“Sandy keek haar aan en begreep dat de vrouw bezeten was van het verlangen dat Rose naar bed zou gaan met de man op wie ze zelf verliefd was; in het idee zat niets nieuws, het was de werkelijkheid die nieuw was.”
In dit boek vol humor krijg je zo nu en dan toch last van rillingen die over je rug lopen omdat je er niet aan moet denken dat iemand de kans krijgt om kinderen te vormen naar zijn of haar eigen goeddunken.
Een onderwerp zoals fascisme wordt ook niet geschuwd in ‘De beste jaren van juffrouw Brodie’; daar wordt door deze lerares heel luchtig over gesproken.
De auteur:
Muriel Sarah Camberg werd geboren in 1918 in Edinburg in Schotland in een gezin met een Joodse vader en een Anglicaanse moeder. Ze genoot zelf ook een opleiding aan een school voor meisjes: James Gillespie’s High School for Girls. Daarna volgde ze nog één cursus aan het Heriot-Watt College, in correspondentie. Ze heeft korte tijd Engels gegeven en heeft daarna gewerkt als secretaresse in een warenhuis. Op 3 september 1937 trouwde ze met Sidney Oswald Spark en ze ging met hem mee naar Rhodesia (nu Zimbabwe). Hun zoon, Robin, werd in juli 1938 geboren. Binnen een paar maanden kwam ze tot de ontdekking dat haar man manisch depressief en agressief was. Ze verliet hem en keerde terug naar het Verenigd-Koninkrijk in 1944, waar ze tijdens de Tweede Wereldoorlog ging werken bij de Inlichtingendienst.
Spark begon na de oorlog aan haar carrière als auteur, onder de naam van haar man. Haar eerste roman, The Comforters, waarin de hoofdpersoon erachter komt dat ze een personage in een boek is, kwam uit in 1957. De beste jaren van juffrouw Brodie was een stuk populairder, dankzij de scherpe humor en het onderwerp en de toon. Het boek werd succesvol verfilmd. Na enige tijd in New York te hebben gewoond verhuisde ze naar Rome, waar ze kunstenares en beeldhouwster Penelope Jardine ontmoette. Rond 1970 gingen ze samen in Toscane wonen, waar Muriel Spark in 2006 overleed.
De beste jaren van juffrouw Brodie koopt u bij (de website van) uw lokale boekhandel of bij
Boekgegevens:
Titel: De beste jaren van juffrouw Brodie
Auteur: Muriel Spark
Genre: roman, vertaalde literatuur
Uitgave: hardcover, 176 pagina's
Uitgever: Uitgeverij Orlando, december 2019
ISBN: 978 94 93081 28 4
ISBN: 978 94 93081 29 1 (eBook)
NUR: 302
Oorspronkelijke titel: The Prime of Miss Jean Brodie
Vertaald door: W.A.C. Whitlau
Met dank aan Uitgeverij Orlando voor het toezenden van een exemplaar.
