Het recht als de goede orde der dingen,
de rechtsfilosofie van een oorlogskind
Rechtsfilosofie hoeft niet in een ivoren toren te blijven, maar kan
een positieve levenshouding zijn
Paul van Nispen tot Sevenaer (1935–2024) laat met 'Het recht als de goede orde der dingen' niet zomaar een rechtsfilosofisch werk na, maar een onvergetelijk en inspirerend testament. Rechtsfilosofie is een onderdeel van de filosofie dat betrekking heeft op het recht. Dit boek is de neerslag van een leven waarin recht geen abstractie was, maar een concrete, ethische houding, geworteld in persoonlijke geschiedenis en maatschappelijke daadkracht.
De fundering van Van Nispens filosofie – 'recht als de goede orde der dingen' – ligt in de turbulente realiteit van zijn jeugd. De vlucht op 10 mei 1940 en de oorlogsjaren vormden de schaduw waaruit zijn overtuiging groeide: dat een gezonde samenleving slechts kan bestaan bij de gratie van recht en vertrouwen. Deze overtuiging is sterk beïnvloed door zijn katholieke, adellijke familieachtergrond, waarin maatschappelijke dienstbaarheid een vanzelfsprekendheid was.
De lezer wordt meegenomen langs de persoonlijke, maar representatieve, levensloop van de auteur: van de strenge vorming op een jezuïetenkostschool en zijn rechtenstudie tot zijn talrijke maatschappelijke functies. Dit is de kracht van het boek: het verbindt de persoonlijke ontwikkeling onlosmakelijk met de filosofische conclusies. Het biedt daarmee niet alleen een blik op de gedachten van een denker, maar ook een interessant tijdsbeeld van de oorlogsjaren en de wederopbouw.
Wat dit werk onderscheidt van veel andere teksten, is de toegankelijkheid en directheid. De schrijfstijl kan treffend omschreven worden als 'zonder gezeur': boeiend en gemakkelijk leesbaar. Van Nispen vertaalt zijn diep doorleefde ervaringen in praktische handvatten om zijn idee van de 'goede orde der dingen' te begrijpen en toe te passen. Hij bewijst dat rechtsfilosofie niet in een ivoren toren hoeft te blijven, maar een positieve levenshouding kan zijn.
Nu ik mijn verhaal vertel weet ik wat de grondhouding in mijn leven is. Ik hoef daar niet lang over na te denken. Het komt neer op een positieve houding. Niet blijven hangen in het negatieve, dat is essentieel voor mij. Dit is niet per se hetzelfde als opgewektheid en al helemaal geen naïviteit, integendeel.
De ontroerende bijdrage van zijn dochter Patricia in het addendum, waarin zij zijn strijd tegen maatschappelijk onrecht rond palliatieve zorg in zijn laatste levensjaar beschrijft, onderstreept hoe Van Nispen zijn overtuiging tot aan het einde belichaamde. Het maakt de boodschap van het boek des te krachtiger.
In een tijd waarin de fundering van de rechtsstaat en het maatschappelijk vertrouwen onder druk staan, is dit boek een waardevol en actueel houvast. Het herinnert de lezer eraan dat rechtvaardigheid meer is dan een set regels; het is een plicht om te streven naar een 'goede orde'.
Een jaar of tien geleden lag ik kort in het ziekenhuis. Op een gegeven moment zie ik de bloeddrukmeter flink dalen. Het is zo’n filmbeeld waarin je ineens jezelf, de patiënt, ziet overlijden, terwijl artsen om je heen staan en proberen te redden wat er te redden valt. Ik heb het overleefd. Maar ik weet nog wel dat ik gedachte had: wanneer ik nu doodga, heb ik toch een prachtig leven gehad.
'Het recht als de goede orde der dingen' is de inspirerende nalatenschap van een man die recht niet alleen begreep, maar leefde. Het is een aanrader voor iedereen – of men nu jurist is of niet – die rechtvaardigheid als levenshouding wil omarmen en die op zoek is naar een diep doorleefde en positieve kijk op de rol van de mens in de samenleving.
In de epiloog schreef zijn dochter Patricia van Nispen tot Sevenaer:
“De goede orde der dingen was dat hij op zijn eigen moment is gestorven.”
Ik heb ‘Het recht als de goede der dingen, de rechtsfilosofie van een oorlogskind’ graag gelezen en ben het helemaal met Paul van Nispen tot Sevenaer eens.
Zelf denk ik vaak ‘Wacht niet op een goede dag, maak er een’.
Het recht als de goede orde der dingen, de rechtsfilosofie van een oorlogskind koopt u bij (de webwinkel van) uw lokale boekhandel of bij:
Boekgegevens
Titel: Het recht als de goede orde der dingen,
de rechtsfilosofie van een oorlogskind
Auteur: Paul van Nispen tot Sevenaer
Epiloog, Verantwoording en Addendum door: Patricia Van Nispen tot Sevenaer
Genre: non-fictie
Uitgave: paperback met illustraties, 144 pagina’s
Uitgever: Uitgeverij Aspekt, juni 2025
ISBN: 9789464873245
NUR: 400
Met dank aan Uitgeverij Aspekt voor het toezenden van een recensie-exemplaar.
(bron info: Uitgeverij Aspekt)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Laat gerust een reactie achter. Dat waardeer ik. Ik zal zo snel mogelijk op de vraag of opmerking reageren. Bij voorbaat mijn dank.