donderdag 6 januari 2022

Ik las: 'De wijde Sargassozee', geschreven door Jean Rhys

 Met een voorwoord van Jan Brokken


De wijde Sargassozee

Begin negentiende eeuw trouwt de rijke creoolse erfgename Antoinette Cosway met de Engelse Mr. Rochester. Samen vertrekken ze van Dominica naar Engeland. 
Aanvankelijk gefascineerd door haar schoonheid en sensualiteit, voelt hij zich langzamerhand steeds meer gefrustreerd door haar ondoorgrondelijkheid. 
Antoinette raakt in het kille Engeland steeds meer geïsoleerd, en als het gerucht de ronde begint te doen dat er in haar familie krankzinnigheid voorkomt, wordt haar situatie steeds ondraaglijker.


Mijn mening:

Het voorwoord van Jan Brokken nodigt de lezer uit tot het lezen van deze roman. Jan Brokken schreef ‘Het eiland van Jean Rhys’ en dit voorwoord is daar op gebaseerd.
In het voorwoord lees je dat de eerste versie van ‘De wijde Sargassozee’ bij de auteur zelf niet in goede aarde viel. Ze vond het ‘te veel gekte’ en begon daarom aan een nieuwe versie in drie delen. 
Dit verhaal in drie delen gaat vooral over Bertha Antoinette Mason, een personage uit Charlotte Brontë’s Jane Eyre.

Het eerste deel gaat over Bertha’s kindertijd op Jamaica. Herinneringen uit haar eigen jeugd zijn hier van grote invloed. Hier wordt ze nog Antoinette Cosway genoemd. In dit eerste deel wordt benadrukt dat de zogenaamde witte creolen niet geliefd waren zowel door de Europeanen als de bevolking van kleur. Ze waren tenslotte afstammelingen van slavenhouders en raakten hierdoor in een sociaal isolement. Antoinette en haar moeder Annette proberen er het beste van te maken. Moeder is hertrouwd en heet nu Annette Mason.
Maar na een brand waarbij de broer van Antoinette om het leven komt wordt Annette krankzinnig verklaard en Antoinette moet naar een klooster.
De brand is aangestoken.

“De eerste dag dat ik naar de nonnenschool moest, klampte ik me aan tante Cora vast zoals je je aan het leven zou vastklampen, als je het leven liefhad.”

Haar stiefvader heeft geregeld dat een aantal vrienden van hem de winter bij hem door komen brengen, zodat Antoinette zich niet zal vervelen.

In het tweede deel is Rochester, de echtgenoot van Antoinette aan het woord. Hij trouwde Antoinette om haar geld.
De lezer ervaart hier ook de afkeer van de creoolse bevolking voor de voormalige heersers. Tijdens het lezen zul je zo nu en dan huiveren van afschuw.

Krankzinnigheid is een groot onderdeel van het verhaal.
Rochester is van mening dat de gevoelloze Britten gezond zijn en dat de mensen die in de tropen wonen van nature krankzinnig gedrag vertonen.
De Brit kan volgens hem afwijkend gedrag vertonen, maar is volgens de norm ‘normaal’ in tegenstelling tot de inheemse bevolking.
Antoinette wordt niet gezien of begrepen. Haar enige uitweg lijkt de waanzin.

Rochester begrijpt Antoinette tenslotte helemaal niet meer en hij besluit naar Engeland te vertrekken.

“Ik was aan het eind van mijn krachten. Al die waanzinnige tegenstrijdige emoties waren voorbij en hadden hun tol geëist. Ik was leeg. Ik was normaal.”

In het derde, heel korte deel is Antoinette weer aan het woord.
Inmiddels is ze in Engeland en leeft opgesloten een eenzaam leven.

“Ik stond in de gang met de kandelaar in de hand. Nu weet ik eindelijk waarvoor ik hier gebracht ben, en wat ik moet doen.”

De wijde Sargassozee is adembenemend mooi in al zijn openheid, alle pijn die er uit spreekt en alle verlangens die niet vervuld werden en ook nooit vervuld zullen worden. Wanhoop en waanzin zijn belangrijke woorden in dit verhaal.

De wijde Sargassozee is geen verhaal om even tussendoor te lezen. Jane Eyre heb ik nooit gelezen maar kon desondanks dit verhaal moeiteloos volgen. Bereid je erop voor dat je helemaal opgezogen zult worden door de gebeurtenissen in de levens van de personages. 


De auteur: 

Jean Rhys (1890-1979) groeide op in Dominica, een eiland in de Caribische Zee. Haar ouders stuurden haar naar Engeland, waar ze studeerde aan de Royal Academy of Dramatic Arts, werkte als variétéartiest en poseerde als naaktmodel. In 1919 trouwde zij met de Nederlandse journalist en avonturier Jean Lenglet. Het paar vestigde zich in Parijs en leidde een bohemien leven, deels in Londen, Wenen en Boedapest. Rhys debuteerde in 1927 met The Left Bank and Other Stories, maar brak internationaal door in 1966 met haar roman De wijde Sargassozee.

De wijde Sargassozee koopt u bij (de webwinkel van) uw lokale boekhandel of bij


Boekgegevens:

Titel: De wijde Sargassozee
Auteur: Jean Rhys
Genre: vertaalde literaire roman
Uitgave: hardcover, 192 pagina’s
Uitgever: Uitgeverij Orlando, augustus 2020
ISBN: 9789493081451 
NUR: 302
Oorspronkelijke titel: The Wide Sargasso Sea
Vertaald door: W.A. Dorsman-Vos

Met dank aan Uitgeverij Orlando voor het toezenden van een recensie-exemplaar.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Laat gerust een reactie achter. Dat waardeer ik. Ik zal zo snel mogelijk op de vraag of opmerking reageren. Bij voorbaat mijn dank.