Een familie in oorlogstijd
Duivelse dilemma’s
Familie, oorlogsgeschiedenis en psychologische en morele impact
van bezetting op het dagelijks leven
Louwrens Hacquebord heeft met Duivelse dilemma's een intrigerende en gelaagde familiegeschiedenis neergezet die de complexe realiteit van het leven tijdens de Tweede Wereldoorlog in Dokkum en omstreken belicht. Het is veel meer dan een eenvoudige oorlogsvertelling; het is een diepgaande verkenning van morele keuzes, opportunisme, verzet en de onontkoombare invloed van kerk en gemeenschap op het dagelijks bestaan.
Het boek volgt de lotgevallen van verschillende leden van de familie Hacquebord, wiens levenspaden tijdens de bezetting op dramatische wijze uiteenlopen.
De titel dekt de lading perfect. De 'duivelse dilemma's' manifesteren zich op verschillende niveaus:
Tjerk Hacquebord (de scholier): Zijn weigering om een Ausweis te halen en de daaropvolgende onderduikperiode toont een duidelijke, vroege vorm van verzet. Zijn verhaal, hoe noodgedwongen ook, bevat een romantische noot doordat hij in de illegaliteit zijn latere vrouw ontmoet. Dit perspectief vertegenwoordigt de heldere morele keuze van de jeugd die zich niet conformeert.
De naamgenoot (de timmerman-NSB'er): Het verhaal van de timmerman, die uit noodzaak en opportunisme lid wordt van de NSB, is cruciaal voor de thematiek. Hij is het levende bewijs dat niet elke 'foute' keuze voortkomt uit ideologische overtuiging, maar soms uit pure wanhoop en werkloosheid. Zijn innerlijke strijd en isolement van de omgeving vormen een pijnlijk contrast met de zwart-witdenkers van na de oorlog.
Louwrens Hacquebord (de vader en verzetsman) en Rienk Spriensma (de zwager): Dit duo, eigenaren van een ijzerhandel en draadindustrie, brengt het dilemma van het zakenleven in oorlogstijd naar voren. Terwijl Louwrens snel in het verzet belandt en worstelt met de moraliteit van het draaiende houden van zijn bedrijf, toont Rienk een meesterlijk staaltje van manoeuvreren. Spriensma's handigheid in de oorlog wordt na de bevrijding genadeloos afgestraft, wat de lezer dwingt na te denken over de dunne lijn tussen overleven, collaboratie en zakelijk pragmatisme.
Aanvankelijk bestonden de illegale activiteiten van Louwrens Hacquebord of Lodewijk, zoals hij in het verzet werd genoemd uit niet veel meer dan transport, wat regeldingetjes en het luisteren naar Radio Oranje. Hij deed dat regelmatig. De radio was in de eetkamer van het grote huis aan de Stationsweg onder de kachel verstopt. Via de kachelpook werd op een ingenieuze wijze contact gemaakt waardoor de radio aan- en uitgezet kon worden. Hij luisterde dan met het oor op de vloer en kreeg zo de informatie die hij wilde hebben.
De setting in Dokkum en omgeving, waar de sociale controle van de kerk en de gemeenschap zwaar woog, geeft het verhaal extra diepgang. Hacquebord illustreert treffend hoe deze gesloten omgeving de druk op individuele keuzes verhoogde en hoe de lokale samenleving zowel een vangnet als een meedogenloze rechter kon zijn.
Duivelse dilemma's is een uitstekend geschreven en eerlijk portret van de Tweede Wereldoorlog door de ogen van een Friese familie. Het boek blinkt uit in het vermijden van simplistische oordelen. In plaats daarvan toont het de grijstinten van het leven in bezettingstijd, waarbij heldendom, wroeging, verraad en opportunisme dicht bij elkaar lagen. De persoonlijke verhalen vloeien knap samen en bieden een ontnuchterende blik op de complexe erfenis van de oorlog.
Duivelse dilemma’s is een indrukwekkend verhaal over een familie, de lokale oorlogsgeschiedenis en de psychologische en morele impact van de bezetting op het dagelijks leven.
De auteur
Louwrens Hacquebord (1947) is de zoon van Tjerk en Tjimmy Hacquebord-Leegsma en kleinzoon van Louwrens Hacquebord.
In 1994 werd hij benoemd tot hoogleraar Arctische en Antarctische Studies aan de Rijksuniversiteit Groningen. Sinds 2014 is hij met emeritaat.
Duivelse dilemma’s is gebaseerd op enkele A4tjes met aantekeningen die zijn vader na zijn dood heeft achtergelaten, gegevens uit archieven en gesprekken met nog levende getuigen.
Duivelse dilemma’s koopt u bij uw lokale boekhandel of bij:
Boekgegevens
Titel: Duivelse dilemma’s
Auteur: Louwrens Hacquebord
Genre: non-fictie
Uitgave: paperback,160 pagina’s
Uitgever: Uitgeverij Nobelman, februari 2018
ISBN: 9789491737312
NUR: 320
Met dank aan Uitgeverij Nobelman voor het toezenden van een exemplaar.
(bron info: Uitgeverij Nobelman)
