'Het einde van de punk in Helsinki' geschreven door Jaroslav Rudiš

Het einde van de punk in Helsinki

Het eerste en het laatste hoofdstuk sluiten naadloos op elkaar aan. Toch zitten hier twee verhaallijnen en twintig jaar tussen.

Het is 1987 en nog in de tijd van de DDR. 

Ole, met als bijnaam 'Sid' is genoemd naar Sid Vicions van The Sex Pistols. Hij is zeventien jaar en vormt samen met zijn vriend Frank 'Rotten' de band Automat. 

Deze twee vrienden reizen af naar Pilsen in het communistische Tsjecho-Slowakije om een optreden van de beroemde punkband Die Toten Hosen bij te wonen. (Tote Hose is een uitdrukking voor saaiheid en verveling omdat er niets gebeurt)

Nancy start in januari 1987 met een geheim dagboek. Sinds de ramp van Tsjernobyl in 1986 heeft ze net zoals bijna iedereen in haar omgeving last van 'haar strot' en slikt daarvoor medicijnen. Nancy spreekt aardig Duits ook al wordt dat door haar moeder niet gewaardeerd.

In haar dagboek kunnen we lezen over het niet passen in het systeem, het communisme van de jaren tachtig.

(Ze wordt 'Nancy' genoemd naar Nancy Laura Spungen, een jonge vrouw uit de VS die een relatie had met Sid Vicions van de The Sex Pistols. Op haar 11e werd ze van school gestuurd vanwege haar gedrag en op haar15e was ze heroïneverslaafd. Als puber had ze last van depressies. Ze werd maar 20 jaar (1978) omdat ze vermoord werd door Sid waar ze mee samenwoonde. Hij kon zich wegens drugsmisbruik hier niets meer van herinneren.) info: Wikipedia

Nancy is ziek, heel ziek en ze ziet steeds vaker een zwart glimmend beest met oplichtende gouden ogen. Als ze hierin kijkt ziet ze zichzelf. 

Tijdens dit concert ontmoet 'Sid' de Tsjechische 'Nancy'. Zij noemt hem en 'Rotten': 'twee Trabi's uit de DDR'. Hier komen de twee verhaallijnen even samen.

Ole runt jaren later een café in een grote stad in het oosten van Duitsland. Het café heet 'Helsinki'. Hij heeft samen met Connie een dochter; Eva. Met hen heeft hij weinig tot geen contact meer.

Zijn vriend Frank is flink ouder geworden de laatste tijd en heeft een eigen wereld gemaakt met voetbalpoppetjes. Hij wordt overreden door een tram en Ole vind de poppetjes van Sid en Nancy en ziet zijn eigen leven als een voetbalwedstrijd; 

'Vooral zag hij nu dat hij voor zijn eigen team speelde en tegelijk tegen zichzelf. Hij begreep dat het altijd zo gaat in het leven; en daarom niemand ooit kan winnen omdat je uiteindelijk altijd uitgeput raakte.' 

Ole wordt voortdurend geplaagd door allerlei herinneringen uit zijn punkverleden en de ontmoeting met 'Nancy' begint hem parten te spelen.

Het hoofdstuk 'Een manifest' is een hoofdstuk van 17 pagina's in witte letters tegen een zwarte achtergrond. Het manifest bestaat uit één enkele zin met komma's, geen punt tot na het laatste woord. Het handelt over de punkers en de mensen die de muur die hen tegenhield ontgroeid zijn.

Er gebeurt zo enorm veel in dit verhaal. Teveel om op te kunnen noemen zonder alles weg te geven. Het speelt zich af in een sterk veranderende wereld. Deze veranderingen kunnen niet door iedereen bijgehouden worden. En sommigen willen dat ook niet.

Dit verhaal heeft me zeker aangesproken; met name de humor die steeds de kop opsteekt is aanlokkelijk.

Bovendien is het een leerzaam verhaal voor diegenen die de beschreven tijd niet meegemaakt hebben of niet bekend zijn met punk. Soms heb ik iets opgezocht omdat ik niet wist waar het precies over ging. Dat haalde er de vaart wat uit, maar toch heb ik het boek graag gelezen.

De auteur:

(foto: Milada Fiserova)

Jaroslav Rudiš (1972) is een fenomeen binnen de moderne Tsjechische literatuur en het is eigenlijk een wonder dat van hem nog geen boek in het Nederlands is verschenen, want bijvoorbeeld in Duitsland is hij inmiddels een gevierd auteur. Hij is een van de populairste auteurs in Tsjechië, onder meer vanwege zijn krachtige vertelstijl en treffende observaties, waarbij hij bovendien het literaire experiment niet schuwt. Zijn keuze voor pakkende thema’s, zijn voorliefde voor moderne muziek en de soms gevoelige relatie tussen Tsjechië en Duitsland, zorgen ervoor dat Rudiš in staat is veel lezers te bereiken. Daarnaast wordt de literaire kwaliteit van zijn werk weerspiegeld door de diverse nominaties voor literaire prijzen. Zo werd hij in 2014 in Duitsland onderscheiden met de Usedomer Literaturpreis.    

Rudiš debuteerde in 2002 met de roman Nebe pod Berlínem (De hemel onder Berlijn) waarvoor hij werd onderscheiden met de Jiří Orten Prijs (vergelijkbaar met de Anton Wachterprijs). Hierna volgden nog vijf romans en de veelgeprezen, hierboven genoemde, driedelige graphic novel Alois Nebel. Rudiš werkte Alois Nebel om tot een filmscenario en de film zelf werd een groot succes. Na de première op het Filmfestival in Venetië werd deze in 2012 onderscheiden met de Europese Filmprijs voor de beste animatiefilm. In 2013 verzorgde hij een optreden over de film en zijn graphic novel op Crossing Border.

Zijn laatste project is de Kafka band waarmee hij internationaal rondreist. Het is een audiovisuele voorstelling geïnspireerd op Kafka’s Het slot dat onlangs in Tsjechië als graphic novel is verschenen. Voorjaar 2014 trad Rudiš met deze voorstelling onder meer op in Eye in Amsterdam. Tot slot was Rudiš in 2014 in Nederland te gast bij de Nacht van de literatuur.

Zoals de titel al aangeeft, put Rudiš in Het einde van de punk in Helsinki uit zijn ervaringen in de punkscène van de jaren tachtig in Tsjecho-Slowakije en Oost-Duitsland. 

(bron: Nobelman)

Bestel dit boek via uw lokale boekhandel of via

bol.com
Bruna.nl
Ako.nl
ECI.nl

Boekgegevens:

Titel: Het einde van de punk in Helsinki

Auteur: Jaroslav Rudiš 

Genre: roman

Uitgave: paperback, 335 pagina's

Uitgever: Uitgeverij Nobelman, 

ISBN: 978 94 91737 16 90

NUR: 302

Oorspronkelijke titel: Konec punku v Helsinkách

Vertaald door Edgar de Bruin